Art. 15zzs ustawy z dnia z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: ustawa COVID-19), wprowadził m.in. zawieszenie lub wstrzymanie biegu terminów procesowych (ustawowych i sądowych) m.in. w postępowaniach sądowych, egzekucyjnych i administracyjnych, na okres stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz wprowadzono zakaz przeprowadzania rozpraw oraz posiedzeń jawnych, z wyjątkiem spraw pilnych określonych w art. 14a ust. 4 i 5 ustawyCOVID-19.

            Wobec powyższego istotne jest, że przepis art. 15zzs ustawy COVID-19 wszedł w życie z dniem 31 marca 2020 roku, stan zagrożenia epidemicznego obowiązywał na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej od dnia 14 marca 2020 roku, a stan epidemii od dnia 20 marca 2020 roku. Powstaje zatem wątpliwość, od kiedy przepis art. 15zzs ustawy CODI-19 ma zastosowanie.

            W literaturze pojawia się pogląd zgodnie z którym „pomimo że stan zagrożenia epidemicznego obowiązywał od dnia 14 marca 2020 r., a od dnia 20 marca 2020 r. obowiązuje stan epidemii, to do dnia 30 marca 2020 r. włącznie, wszystkie terminy procesowe biegły zgodnie z dotychczasowymi regułami. Wskazany przepis art. 15zzs zaczął bowiem obowiązywać dopiero od dnia 31 marca 2020 r.”[1]

            Pamiętać jednak należy, ze z ww. przepisu wynika wprost, że przepis odnosi się do okresu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, co zostało potwierdzone w uzasadnieniu projektu, gdzie wskazano, że ww.  przepis „wprowadza w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii zawieszenie biegu terminów w postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych, postępowaniach egzekucyjnych, karnych, karno-skarbowych, w sprawach o wykroczenia, administracyjnych, egzekucyjnych w administracji, a także w innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw”. Ustawodawca nie wskazał precyzyjnie celu proponowanego rozwiązania, jednak z uzasadnienia projektu ustawy można wnioskować, że jego zamiarem było zapewnienie skutecznej ochrony prawnej w postępowaniu przed sądem.[2]

            Mając powyższe na względzie można by przyjąć stanowisko, że „skoro stan zagrożenia epidemicznego obowiązywał na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej od dnia 14 marca 2020 r., to należy przyjąć, że od tej daty z mocy prawa następuje skutek wynikający z tej normy prawnej”.[3]

W literaturze pojawił się również kontrowersyjny pogląd, zgodnie z którym zawieszenie postępowania nastąpiło z chwilą ogłoszenia stanu epidemii tj. z dniem 20 marca 2020 roku - „z chwilą wprowadzenia stanu epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 zaistniał w Polsce stan siły wyższej w rozumieniu przepisu art. 173 k.p.c., i w zawiązku z tym wszystkie cywilne postępowania sądowe zostały zawieszone z mocy prawa z dniem 20 marca 2020 r.”. Wprowadzanie zatem regulacji art. 15zzs ustawy w stosunku do cywilnych postępowań sądowych było zbędne, bowiem „obowiązujący przepis art. 179 § 2 k.p.c. stanowi wprost, że we wszystkich innych (niż zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron albo wskutek ich niestawiennictwa lub niemożności nadania sprawie dalszego biegu) wypadkach zawieszenia postępowania żadne terminy nie biegną i zaczynają biec dopiero od początku z chwilą podjęcia postępowania”.³

            Mając powyższe na względzie należy zatem przyjąć, że każda sprawa może być przez sąd indywidualnie rozpoznawana, chyba że ustawodawca ureguluje tę kwestię odrębnie. Warto również zaznaczyć, że zawieszenie czy wstrzymanie biegu terminów sądowych nie oznacza niemożliwości wszczynania nowych postępowań sądowych czy podejmowania w sprawach już wszczętych czynności. Co prawda działalność sądu została znacząco ograniczona, ale nie wstrzymana i nie wprowadzono zakazu odbywania posiedzeń niejawnych. Zgodnie z art. 15zzs ust. 7 czynności dokonane w stanie zagrożenia epidemicznego lub epidemii, w postępowaniach i kontrolach, o których mowa w ust. 1 art. 15 zzs, są skuteczne. W tym zakresie powstaje jednak wątpliwość, czy z uwagi na uchylenie art. 15 zzs ustawy COVID-19 w całości z dniem 16 maja 2020r.,[4] czynności dokonane w okresie od dnia uchylenia ww. regulacji do dnia odmrożenia terminów są skuteczne czy też nie.

 Autor: Klaudia Maciejewska 

[1] Paweł Wiśniewski w: Wpływ ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii z powodu COVID-19 na bieg terminów procesowych w postępowaniach cywilnych.

[2] Rzewuski Maciej, Wpływ epidemii Covid-19 (koronawirusa) na toczące się cywilne postępowania sądowe.

[3] Agnieszka Dauter-Kozłowska w: Bieg terminów procesowych w postępowaniu sądowoadministracyjnym w związku z ogłoszonym stanem zagrożenia epidemicznego, a następnie stanem epidemii z powodu COVID-19.

[4] na mocy regulacji zawartej w  ustawie z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2